به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه از اراک،تحول کتابخانههای عمومی به «کافهکتاب»ها و مراکز گفتوگو، آینده مطالعه در ایران را به سمت فرهنگ ترکیبی و هدفمند هدایت خواهد کرد؛ فرهنگی که در آن کتاب چاپی و محتوای دیجیتال مکمل یکدیگرند.
خبرنگار خبرگزاری حوزه در اراک با حجتالاسلام والمسلمین احمدی اراکی مبلّغ حوزه علمیه استان مرکزی گفتوگویی کرده است که در ادامه به آن می پردازیم:
دستگاههای فرهنگی و آموزشی مانند وزارت ارشاد و آموزش و پرورش، برای ترویج کتابخوانی چه اقدامات مؤثری میتوانند انجام دهند؟
دستگاههای فرهنگی باید نقش حمایتی و زیرساختی داشته باشند که امروز همه موظف هستند برای ترویج کتابخوانی تلاش کنند ولی نقش اساسی بر عهده بدنه دولت است:
آموزش و پرورش،«آموزش روش مطالعه و تحقیق» را از دوره ابتدایی در برنامه درسی بگنجاند و بهجای خلاصه نویسی، بر «نقد و ارائه محتوای کتاب» در کلاسها تمرکز کند و البته این مورد شاید مختص تیز هوشان باشد.
وزارت ارشاد و اوقاف: از «طرحهای اهدای کتاب و تأسیس کتابخانه در مساجد» و اماکن مذهبی حمایت کند تا کتابخوانی با فعالیتهای دینی پیوند یابد.
و باید بررسی کرد که موقوفات فرهنگ کتابخوانی چه مقدار می تواند موثر و پشتوانه باشد.
حمایت از تولید محتوای دینی و اخلاقی جذاب از نویسندگانی که مفاهیم عالی اسلامی را در قالب رمان، داستان کوتاه، و ادبیات جوانپسند ارائه میدهند، حمایت شود.
آینده کتاب و کتابخوانی را در ایران چگونه پیشبینی میکنید؟ آیا ما به سمت یک "فرهنگ شفاهی" حرکت میکنیم یا شکل جدیدی از "مطالعه" در حال تولد است؟
آینده را نه حرکت صرف به سمت "فرهنگ شفاهی" و نه غلبه کامل دیجیتال میبینم، بلکه تولد یک "فرهنگ مطالعه ترکیبی و هدفمند" در حال وقوع است:
شکل جدید مطالعه: مطالعه سنتی (کتاب چاپی برای تعمق) و مطالعه دیجیتال (کتاب الکترونیکی و صوتی برای دسترسی سریع و استفاده بهینه از زمان) با هم ترکیب میشوند.
فرهنگ شفاهی/رسانهای: محققان و طلاب باید بیاموزند که چگونه حاصل مطالعه عمیق خود را در قالبهای جدید (پادکست، ویدئوی کوتاه، وبلاگ) به جامعه منتقل کنند. در واقع، کتاب تبدیل به پایه و محتوای اصلی برای تولید محتوای شفاهی و رسانهای خواهد شد.
اگر بخواهید تنها یک کتاب را به عنوان تأثیرگذارترین کتابی که در زندگی خود خواندهاید، معرفی کنید، آن کتاب کدام است و چرا؟
تأثیرگذارترین کتاب: «تسنیم» اثر علامه آیت الله العظمی جوادی آملی « دام ظله »است زیرا این کتاب نه فقط یک تفسیر، بلکه یک نظام فکری و روشی است. تسنیم به من آموخت که چگونه میتوان یک موضوع را از زوایای مختلف فلسفی، اجتماعی، و روایی، با محوریت قرآن کریم، مورد تحلیل عمیق قرار داد و دیدی جامع، تحلیلی، و اجتهادی به هستی پیدا کرد. مطالعه تسنیم، نقشه راه پژوهش و تفکر است.
البته مجموعه کتب حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی «دام ظله» قابل استفاده است و اقیانوس عمیقی است که امروز جایگاه آن در بین مردم خالی است و برای اندیشیدن نیازمند به چنین آثار گران بها هستیم.
به نظر شما، کتابخانههای عمومی چه نقشی در ترویج مطالعه دارند و برای تبدیل شدن به کانونی جذاب برای مردم، به چه تغییرات و امکاناتی نیاز دارند؟
کتابخانههای عمومی باید از صرفاً "محل نگهداری کتاب" به "مراکز تبادل علم و اندیشه" تبدیل شوند ،کتابخانه به مثابه "کافه کتاب/فضای کار اشتراکی": ایجاد فضایی مدرن و آرام با امکان دسترسی به اینترنت و حتی نوشیدنی، برای جذب نسل جوان و پژوهشگران.
ایجاد «اتاقهای گفتوگو و کرسیهای آزاداندیشی»: محلی برای برگزاری منظم جلسات نقد کتاب و مناظرات علمی (با محوریت محتوای کتب موجود در کتابخانه).
تخصیص «بخشهای تخصصی»: مثلاً بخش مجزای مرجعشناسی و علوم اسلامی برای حمایت از پژوهشگران بومی منطقه.
اگر شما "وزیر فرهنگ" بودید، اولین و فوریترین اقدام عملی شما برای رونق بخشیدن به بازار کتاب و تشویق مردم به کتابخوانی چه میبود؟
اولین و فوریترین اقدام عملی من «اجرای طرح ملی سهگانه: حمایت، توزیع، تبلیغ» بود:
حمایت (یارانه تولید): تأمین یارانه کاغذ برای ناشران متعهد (فقط برای عناوین غیردرسی و عمومی) به شرط تثبیت قیمت نهایی کتاب، بهویژه در حوزههای تاریخ، فلسفه و علوم انسانی اسلامی.
توزیع (کتابخانههای کارآمد): تجهیز فوری کتابخانههای عمومی سراسر کشور به جدیدترین عناوین پرفروش و پرمخاطب، با تمرکز بر مناطق کمبرخوردار و راهاندازی کتابخانههای سیار فرهنگی برای روستاها و حاشیه شهرها.
تبلیغ (جایگاهسازی): اجرای یک کمپین رسانهای وسیع در رسانه ملی (صدا و سیما) و فضای مجازی با محوریت «ارجاع دادن به کتاب» و استفاده از کتاب به عنوان محور برنامههای گفتوگو محور و مستند (الگوسازی مطالعه توسط نخبگان و چهرههای محبوب).
در پایان به فرمایشات رهبری معظم انقلاب اسلامی حضرت آیت الله العظمی خامنهای « ادام الله بقائه » در مورد فرهنگ کتابخوانی و رهنمود های ایشان در بازدید از نمایشگاه کتاب و در دیدار ها با ناشران.
سخن پایانی:
در نگاه مقام معظم رهبری کتاب و کتابخوانی از اهمیت فراوانی برخوردار است و باید یکی از ارکان زندگی خانوادهها و جامعه اسلامی باشد. ایشان درباره اهمیت کتاب میفرمایند: «در اهمیت عنصر کتاب برای تکامل جامعه انسانی، همین بس که تمامی ادیان آسمانی و رجال بزرگ تاریخ بشری، از طریق کتاب جاودانه ماندهاند و روابط فرهنگی جامعه بشری نیز از پوشش کتاب و مبادلات فرهنگی تقویت شده است.
اما وضعیت کتابخوانی در کشور ما مطلوب نیست و بارها مقام معظم رهبری ناراحتی خود را از این مسأله ابراز نمودهاند. بسیاری از افراد در جامعه دنبال کننده منویات مقام معظم رهبری هستند. اگر واقعا اندوه ایشان از وضع مطالعه برای این افراد مهم است باید تغییری در شیوه مطالعه خود ایجاد کنند.
نظر شما